maxuu yahay internetka madow (dark web)

 

interner   ka  madow

 Web-ka Madow: Xaqiiqooyinka, Khuraafaadka, iyo Dhabta

meel ay kadacaan falalka kuwoodaa ugu xun xun

 uguna arxanka daran ee aad suureysani  karto , waa suuq lagu  iibiyo wax waliba  oo  sharci daro ah , muqaadaraadka,rasaasta, hilibka iyo xubnaha dadka, lacago faalis ah. iyo wixii lamidka ah ,

 daawade, waxaad furta maalin walba internetka, sida caadiga ah,  haday tahay facebook, youtube, tiktok.ama aaladaha wax laka baaro ,sida googleka ,ama waxaabo dacdo inaad wax ka iibsato suuqyada online ka ah,

 sida amison iyo ebay .wali mamaqashay daawade dark web

oo loola jeedo   internet-ka  madow

 hadaba muxuu yahay dark web

 aduunkan aaynu kunool nahay, waxaa kadacaa musiibooyiin, sida fool kaamada ,roobka,hilaaca,duufaanada wa weyn, iyo xanuuno fara badan  oo fayras ah.
 ma ogtahay waxa kasocda caalamakan aynu ku nool nahay  gudihiisa
 musiibooyinka iya balaayada kasocota
 iyo wax yaabaha badan ee kaa qarsoon adhiga

asc wrxm wbrk

 magacaygu wa adam

 halkanina wa dalsan media

 kusoo dowaadaa daawayaal

 muuqaalkeena maanta

Duubista Codka:

"Waxa sare ee aan ku isticmaalno internet-ka maalin walba waxa ka hooseeya adduun qarsoon oo mugdi ah, oo dad badan u muuqda mid qarsoodi ah ama cabsi gelinaya: Web-ka Madow. Laakiin waa maxay Web-ka Madow, sababse muxuu u jiraa? Aan runta ka soo saarno."

Qeybta 1: Waa Maxay Web-ka Madow?

Script:

"Internet-ka waa sida baraf-badeed. Waxa aan aragno oo isticmaalno maalin walba—sida baraha bulshada, mashiinnada raadinta, iyo bogagga internet-ka—waa Web-ka Furan, qaybta ugu sarreysa ee barafka. Hoostana waxa ku jira Web-ka Qarsoon, kaas oo ah xog aan laga heli karin mashiinnada raadinta, sida xogaha gaarka ah, iyo kaydadka xogta. Laakiin hoos ugu sii dhaadhac, waxaa jira Web-ka Madow, oo ah qayb yar oo si kas ah loo qariyay, laguna galo qalab qaas ah, sida biraawsarka TOR.

Qeybta 2: Goorme buu soo if baxay ?

Shabakadda madow ,waa qayb qarsoon oo internet-ka ka mid ah, oo kaliya lagu heli karo software gaar ah, sida Tor browser, taasoo loogu talagalay, in lagu hubiyo qarsoodiga iyo asturnaanta isticmaalayaasha. Waxay soo ifbaxday horaantii 2000, iyadoo bixisa madal loogu talagalay, isticmaalka sharciyada ah, sida faafinta xogaha qarsoon, ilaalinta asturnaanta, iyo ka fogaanshaha xayiraadaha, iyo sidoo kale howlaha sharci-darrada ah, sida dambiyada internetka, ka ganacsiga daroogada, iyo ka faa'iidaysiga dadka. In kasta oo ay ku shaqeyso, shabakad aan la maamulin oo taageerta, isticmaaleyaal kala duwan, shabakadda madow, waxaa la socotaa khataro waaweyn, oo ay barbar socdaan faa'iidooyinkeeda, taasoo muujinaysa doorkeeda labadaba ee casriga dijitaalka ah.

Qeybta 3: Maxaa Loo Sameeyay Web-ka Madow?

Script:

"Web-ka Madow, looma abuurin ujeeddo sharci-darro ah. Waxa uu ka soo bilowday qalab loogu talagalay sirta iyo xorriyadda, oo siiya meel ay dadka saxaafadda, xog-bixiyeyaasha, iyo dhaqdhaqaaqayaasha, ugu hadlaan iyagoo aan ka cabsanayn kormeer ama cabburin. Maanta, wali  wuu u adeegaa ujeeddooyinkaas, laakiin ,waxa uu sidoo kale caan ku yahay, dhinaciisa mugdiga ah."

Qeybta 3: Khuraafaadka iyo Dhabta Web-ka Madow

Script:

"Waxaa jira khuraafaad badan oo ku saabsan Web-ka Madow. Maaha adduun ciriiri  ah, oo ay maamulaan jabsadayaasha kombiyuutarada, ee xirta huudhyada madow. Haa, waxaad ka heli kartaa, waxyaabo sharci-darro ah—suuqyo lagu iibiyo daroogo, hub  iyo xog la xaday—laakiin, taasi waa qayb ka mid ah sheekada. Web-ka Madow, waxa kale oo uu martigeliyaa, bogag lagu soo bandhigo xogaha qarsoon, kooxo taageero ah, iyo agab loogu talagalay, dadka ku nool nidaamyada dulmiga leh."

Qeybta 4: Waa Intee Khatartiisu?

Script:

"In kasta, oo Web-ka Madow uu yahay qalab loogu talagalay qarsoodiga, hadana waa mid khatar leh. Hay’adaha sharciga waxay si firfircoon ula socdaan, howlaha sharci-darrada ah, waxaana jira khiyaano badan. Gujinta xiriir aan la hubin, ama soo dejinta faylal aan la hubin, waxay kuu horseedi kartaa, waxyaabo badan, sida fayraska kumbiyuutarka, xatooyada aqoonsiga, ama wax ka sii daran. Marka, qofka caadiga ah, booqashada Web-ka Madow, iyada oo aan aqoon ama ujeeddo cad aan  lahayn,waa khatar."

Hadabo  hadii aynu  fahanay waxa  uu yahay internet-ka madoobi,iyo  goortii layegleelay

Aynu hada eegno , cida maamusha shabakadani  amaba mas,uulka ka,ah. 

Webka madow, ma aha mid ay gacanta ku hayso hal hay’ad; oo kaliya ,, wuxuu u shaqeeyaa sida shabakad aan la isku halleyn karin ,oo ay maamulaan isticmaalayaashiisa. Waxay ka kooban tahay meelo kala duwan, oo ay ku jiraan Tor, kaas oo u oggolaanaya boggag sir ah ,iyo isgaarsiin aan la aqoonsanayn. In kasta, oo dad badan u adeegsadaan ujeeddooyin sharci ah, haddana waxay sidoo kale martigelisaa, falal dambiyeedyo ,ay fududeeyaan, kooxo abaabulan, sida Hydra iyo kuwa kale oo soo baxay, kaddib markii Hydra la xiray. Hay’adaha sharciga ee caalamiga ah, sida FBI-da iyo Interpol, ayaa si firfircoon ula socda oo carqaladeeya hawlaha sharci-darrada ah, ee ka socda webka madow, iyaga oo adeegsanaya iskaashi caalami ah, iyo wadaagga sirdoonka.

Shabakadda mugdiga ah, waxaa isticmaala dad kala duwan ,oo ujeeddooyin sharci iyo sharci-darro leh wata. Isticmaalayaasha sharciga ah waxaa ka mid ah, suxufiyiinta, dhaqdhaqaaqayaasha  xoriyad  doonka ah, iyo shakhsiyaadka ku nool nidaamyo cadaadis ah, oo raadinaya asturnaanta iyo isgaarsiin ammaan ah. Tusaale ahaan, Edward Snowden, wuxuu u isticmaalay inuu siiyo xog, sirdoonka NSA , halka mudaharaadayaasha Iran, ay isku abaabuleen meelo ka mid ah shabakadda mugdiga ah. Isticmaalayaasha sharci-darrada ah, waxaa ka mid ah, dembiilayaasha internet-ka, kuwaas oo ku howlan falal, sida ka ganacsiga daroogada, aqoonsi xadidda, iyo iibinta barnaamijyada waxyeellada leh; daraasado waxay soo jeediyaan, in kaliya 6.7% isticmaaleyaasha ay ku hawlan yihiin, falal noocaas ah. Guud ahaan, shabakadda mugdiga ah, waxay u adeegtaa deegaan isku dhafan, oo isku dheellitiraya qarsoodiga iyo khataraha.

Qeybta 5: Doodda Anshaxa iyo Akhlaaqda    

Script

"Web-ka Madow, wuxuu abuuraa  su’aalo ku saabsan is-waafajinta u dhaxaysa sirta iyo amniga. Inkasta oo uu siiyo hoy, dadka u baahan ilaalinta nidaamyada dulmiga leh, haddana  wuxuu  kaloo  fududeeyaa, dambiyo wax u dhima bulshada. Jiritaankiisu wuxuu naga dhigaa, in aan si qoto dheer uga fikirno, doorka tignoolajiyada ee nolosheena."

Qeybta 6: waa kuma  dibanayaasha   internet-ka madow.

_Dhibbanayaasha shabakadda madow waxaa ka mid ah, shakhsiyaadka lagu xadgudbo, iyada oo loo marayo falal sharci-darro ah, oo kala duwan. Kiisaska caanka ah waxaa ka mid ah:

Xadgudubka Carruurta: Carruurto  loo isticmaalo sawirrada iyo fiidiyowyada anshax-xumada ah, ayaa ah dhibbanayaal badan, iyadoo goobo badan oo ku takhasustay waxyaabahan, ay ka jiraan shabakadda madow, taasoo qayb weyn ka qaadata taraafikada halkaas ka jirta.

Aynu unimaano arinta ugu cabsida badan,  oo ay kabaqaan  inay kudacdo   dadka isticmalaa dark web, 

Ka Ganacsiga Dadka: Shakhsiyaad badan ayaa laga  ganacsadaa jirkooda,  si loogu isticmaalo kufsiga ,galmada, iyo shaqo khasab ah, iyadoo shabakadaha iyo shabakadda madow, ay fududeeyaan falalkan.

Xatooyada Aqoonsiga: Weerarada xogaha, sida dhacdadii Evite ,oo saameysay in ka badan 10 milyan oo isticmaaleyaal ah, waxay daaha ka qaadaan, xog shakhsiyeed oo loo adeegsado khiyaano.

Sidoo kale, dhibbanayaasha khiyaanada iyo handadaadda ,ayaa si joogto ah uga soo dhex baxa, isdhexgalka shabakadda madow.

Duubista Codka:

"Web-ka Madow ma aha mid si buuxda u wanaagsan, ama si buuxda u xun—waa qalab ay dadka isticmaala qaabeeyaan. Su’aashu waxay tahay: sidee ayaan si mas’uuliyad leh u adeegsan karnaa awooddiisa?”